بخش چهارم: سلیمانی و مرجعیت – پیوند ویژه با نجف و قم و تهران «قسمت چهارم»

واحد سیاسی:

 

حاج قاسم سلیمانی و توسعه و بازسازی عتبات مقدسه: مأموریتی فراتر از میدان نبرد

 

وقتی نام سردار قاسم سلیمانی به میان می‌آید، اغلب مردم یاد حماسه‌های او در جبهه‌های نبرد با داعش و دشمنان اسلام در عراق، سوریه و لبنان می‌افتند؛ تصویر مردی خستگی‌ناپذیر، با نگاهی نافذ و حضوری مداوم در خط مقدم. اما کمتر کسی از نقش بی‌نظیر و تاریخی او در بازسازی و توسعه‌ی عتبات مقدسه سخن می‌گوید؛ عرصه‌ای که حاج قاسم آن را همچون میدان نبرد، بلکه عمیق‌تر، با تمام وجود درک کرد و به آن ورود کرد.

 

در حالی که بسیاری از فرماندهان نظامی نگاه‌شان به جنگ و امنیت محدود است، سلیمانی ابعاد فرهنگی و دینی نبرد را نیز می‌دید. او با درکی عمیق از جایگاه عتبات مقدسه در قلب ملت‌ها، می‌دانست که بازسازی و توسعه این اماکن نه‌فقط پاسداشت تاریخ و مذهب، بلکه احیای هویت امت است.

 

از زمان آغاز مبارزه با داعش، یکی از دغدغه‌های جدی او حفظ و ترمیم حرم‌های اهل بیت علیهم‌السلام بود؛ حرم‌هایی که در تیررس حملات تکفیری‌ها بودند. اما حاج قاسم فراتر از دفاع از این مکان‌ها، به دنبال احیای معنویت در دل مناطق جنگ‌زده بود. او می‌خواست که پس از پایان جنگ، نه ویرانه‌ها بلکه جلوه‌هایی از نور، حضور و امید برای مردم باقی بماند.

 

نگاهی تمدنی به بازسازی عتبات: فلسفه‌ی حضور حاج قاسم در عمق تاریخ و ایمان

 

حاج قاسم سلیمانی بازسازی عتبات را صرفاً پروژه‌ای عمرانی یا اقدامی نمادین نمی‌دید، بلکه آن را بخشی از بازسازی «هویت تاریخی و دینی امت» تلقی می‌کرد. او باور داشت که عتبات، شناسنامه‌ی روحی شیعه و محور وحدت ملت‌های منطقه است. برای همین، هر اقدام عمرانی در این اماکن، از دید او یک گام در راستای احیای امت اسلامی و تقویت پیوندهای عمیق عاطفی و فکری با اهل‌بیت علیهم‌السلام بود.

 

او بارها گفته بود:

“بازسازی این حرم‌ها، بازسازی استخوان نیست؛ بازسازی روح یک ملت است.”

و همین نگاه بود که موجب شد در میانه‌ی جنگ‌های بزرگ، در کوران نبرد با تروریسم، باز هم نگاهی به توسعه‌ی حرم‌های امام حسین و حضرت عباس علیهماالسلام داشته باشد و برای آن برنامه‌ریزی کند.

 

حاج قاسم برخلاف بسیاری از مدیران رسمی، در بازسازی عتبات رویکردی مردم‌محور داشت. او می‌دانست که این پروژه‌ها با بودجه‌های دولتی یا سازمانی، هرگز به سرانجام دلخواه نمی‌رسند. بنابراین، از ظرفیت‌های مردمی، نذورات، خیرین و حتی توان جهادی نیروهای مردمی استفاده کرد. برای او، عتبات نه در دل حکومت‌ها، بلکه در دل مردم می‌تپد.

 

تأسیس ستاد بازسازی عتبات؛ ابتکاری از دل غربت حرم‌ها

 

وقتی مسؤولیت بازسازی عتبات مقدسه عراق به حاج قاسم سپرده شد، پس از زیارت حرم امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در نجف، با چشم خود غربت و خرابی حرم را دید. در بازدید اولیه، با اینکه درهای حرم بسته بود، با پیگیری خادمان توانست وارد شود. وقتی به ضریح رسید، گرد و غبار و فرسودگی را دید که دلش را به درد آورد.

این لحظه سرآغاز تأسیس ستاد بازسازی عتبات بود. ستادی که به کمک مردمی، هنرمندان، مهندسان و نیروهای جهادی توانست بیش از ۱۵۰ پروژه بازسازی، مرمت و توسعه را آغاز کند. ساخت صحن حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) با مساحتی بیش از ۲۲۰ هزار متر مربع و توسعه صحن حضرت زینب (سلام‌الله علیها) و نیز گسترش حرم‌های کاظمین و سامرا از مهم‌ترین دستاوردهای این ستاد بود.

حاج قاسم معتقد بود بازسازی این اماکن مقدس نباید حتی در اوج ناامنی و آشوب متوقف شود؛ چرا که این اقدام، پاسداری از هویت و ایمان مردم است.

 

توصیه حاج قاسم؛ استمرار کار بازسازی در بحبوحه آشوب‌ها

 

در بیست روز آخر عمر، وقتی وضعیت ناامن عراق را مورد پرسش قرار دادند، حاج قاسم پاسخ داد:

“یک روز هم نباید بازسازی تعطیل شود. این کار برای اهل بیت (ع) است و ماندگارترین عمل این است که حرم‌ها توسعه یابند و برای پذیرایی از زائران، به ویژه در اربعین، آماده باشند.”

 

او بازسازی را صدقه جاریه و کاری کوثر می‌دانست؛ عملی که ثمرات آن تا همیشه باقی می‌ماند.

 

مقاومت در برابر داعش؛ مبارزه ستاد بازسازی در خط مقدم دفاع از مقدسات

 

در اوج حملات داعش به عراق، به ویژه وقتی این گروه تروریستی به سامرا حمله کرد و گنبد حرم امامین عسکریین (ع) را هدف قرار داد، بچه‌های ستاد بازسازی نه فقط در نقش سازنده، بلکه در نقش مدافع جانانه حاضر شدند.

در شهر بلد، نیروهای ستاد با تفنگ مقابل داعش ایستادند و در خط مقدم دفاع از مقدسات حضور داشتند. سردار سلیمانی می‌گفت:

“سخت‌ترین مبارزه من در مسیر بغداد تا سامرا بود، جایی که خطر تهدید به حریم اهل بیت (ع) مدام ما را درگیر می‌کرد.”

 

ورود حاج قاسم به اربیل؛ ترس داعش از نام سردار

 

وقتی داعش به اربیل نزدیک شد و قصد تصرف آن را داشت، بارزانی رهبر اقلیم کردستان عراق برای درخواست کمک به عربستان و ترکیه رفت، اما نتیجه نگرفت.

در نهایت با ایران تماس گرفتند و گفتند باید با سردار سلیمانی هماهنگ کنید. حاج قاسم پاسخ داد:

“امشب منطقه را حفظ کنید، من فردا می‌آیم.”

وقتی حاج قاسم به اربیل رسید، داعش که از خبر ورود او مطلع شده بود، عقب‌نشینی کرد و بسیاری از نیروهایش فرار کردند. یکی از داعشی‌ها در پاسخ به سؤال درباره فرار گفت:

“وقتی شنیدیم سردار سلیمانی در اربیل است، همه پا به فرار گذاشتیم.”

 

کمک‌رسانی موکب‌های ستاد بازسازی عتبات در سیل‌های اخیر ایران

 

در اوایل سال جاری، وقتی سیل‌های گسترده‌ای استان‌های مختلف ایران را درنوردید، موکب‌های مردمی ستاد بازسازی عتبات به فرمان سردار سلیمانی به سرعت وارد عمل شدند.

در همان روزهای نخست، جلسه اضطراری برگزار شد و سردار با طنز گفت:

“همه مسئولان می‌روند برای عکس گرفتن!”

اما خود دستور داد که موکب‌های اربعینی به کمک سیل‌زدگان بروند.

در طی این امدادرسانی، بیش از ۷.۵ میلیون پرس غذای گرم بین آسیب‌دیدگان توزیع شد و خدماتی مانند قالیشویی، تعمیر وسایل برقی و حتی خودرو نیز انجام گرفت.

رهبر معظم انقلاب نیز از این اقدام ستاد بازسازی ابراز رضایت کردند.