بخش ششم: ناگفته‌ها و اسناد پشت‌پرده «قسمت سوم»

واحد سیاسی

نقش سردار شهید قاسم سلیمانی در سوریه: جزئیات و تحلیل عمیق

سردار دلها حاج قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نقشی محوری و چندوجهی در تحولات جنگ داخلی سوریه ایفا کرد. فعالیت‌های او در این کشور، که از سال ۲۰۱۱ و با آغاز بحران سوریه شدت گرفت، شامل هماهنگی نظامی، دیپلماسی مخفی، سازماندهی نیروهای شبه‌نظامی، و تقویت محور مقاومت در برابر گروه‌های شورشی و داعش بود. در این بخش، به بررسی جزئیات نقش شهید سلیمانی در سوریه، با تمرکز بر جنبه‌های استراتژیک، عملیاتی، و سیاسی پرداخته می‌شود.

۱. زمینه‌سازی و ورود به بحران سوریه

جنگ داخلی سوریه، که در سال ۲۰۱۱ با اعتراضات مردمی علیه دولت بشار اسد آغاز شد، به‌سرعت به یک درگیری پیچیده با دخالت بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شد. برای ایران، حفظ دولت اسد به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی «محور مقاومت» (شامل ایران، حزب‌الله لبنان، و دولت سوریه) حیاتی بود. قاسم سلیمانی، به‌عنوان معمار استراتژی منطقه‌ای ایران، از همان ابتدا مسئولیت هدایت سیاست‌های ایران در سوریه را بر عهده گرفت.

طبق گزارش‌های منتشرشده، سلیمانی از سال ۲۰۱۲ به‌صورت فعال در سوریه حضور یافت. او نه‌تنها به‌عنوان یک فرمانده نظامی، بلکه به‌عنوان یک استراتژیست سیاسی و دیپلمات عمل کرد. هدف اصلی او جلوگیری از سقوط دولت اسد در برابر گروه‌های شورشی، مانند ارتش آزاد سوریه، و بعدها گروه‌های افراطی مانند جبهه النصره و داعش بود. سلیمانی این نقش را از طریق هماهنگی با نیروهای نظامی ایران، حزب‌الله لبنان، شبه‌نظامیان عراقی، و حتی نیروهای خارجی مانند روسیه ایفا کرد.

۲. نقش نظامی سلیمانی در سوریه

سازماندهی نیروهای شبه‌نظامی و محور مقاومت

یکی از مهم‌ترین اقدامات سلیمانی در سوریه، سازماندهی و تقویت نیروهای شبه‌نظامی متحد ایران بود. او با ایجاد شبکه‌ای از گروه‌های شبه‌نظامی، از جمله نیروهای ایرانی، حزب‌الله لبنان، و شبه‌نظامیان شیعه عراقی و افغان (مانند لشکر فاطمیون)، جبهه‌ای قدرتمند در برابر مخالفان اسد ایجاد کرد. این نیروها، که تحت نظارت مستقیم نیروی قدس عمل می‌کردند، در عملیات‌های کلیدی مانند نبرد حلب (۲۰۱۶)، آزادسازی دیرالزور (۲۰۱۷)، و البوکمال (۲۰۱۷) نقش داشتند.

سردار سلیمانی شخصاً در طراحی و اجرای عملیات‌های نظامی حضور داشت. به عنوان مثال، در جریان نبرد حلب، که یکی از نقاط عطف جنگ سوریه بود، سردار سلیمانی با هماهنگی نیروهای حزب‌الله و ارتش سوریه، استراتژی محاصره شهر را هدایت کرد. این عملیات، که به بازپس‌گیری حلب از نیروهای شورشی منجر شد، نقطه‌ای تعیین‌کننده در حفظ کنترل دولت اسد بر مناطق استراتژیک بود. تصاویر محدودی که از حضور سردار سلیمانی در حلب منتشر شد، او را در کنار نیروهای حزب‌الله و فرماندهان ارتش سوریه نشان می‌داد، که نشانه‌ای از نقش میدانی او در این عملیات بود.

همکاری با روسیه

یکی از نقاط برجسته نقش سلیمانی در سوریه، مذاکرات محرمانه او با مقامات روسیه برای جلب حمایت نظامی این کشور بود. در تابستان ۲۰۱۵، سلیمانی به مسکو سفر کرد و با ولادیمیر پوتین و دیگر مقامات ارشد دیدار کرد. شهید سلیمانی در این دیدارها نقشه‌های عملیاتی و اطلاعات میدانی را ارائه کرد و روس‌ها را متقاعد کرد که دخالت نظامی مستقیم در سوریه به نفع منافع مشترک ایران و روسیه است. این دیدار منجر به ورود رسمی نیروهای هوایی و زمینی روسیه به جنگ سوریه در سپتامبر ۲۰۱۵ شد، که نقطه عطفی در تقویت موقعیت اسد در برابر مخالفان بود.

سردار سلیمانی همچنین در هماهنگی عملیات‌های مشترک بین نیروهای ایرانی، سوری، و روس نقش داشت. به عنوان مثال، در عملیات آزادسازی تدمر (پالمیرا) در سال ۲۰۱۶، نیروهای تحت فرمان سلیمانی در کنار نیروهای روس و ارتش سوریه عمل کردند. این همکاری، که شامل پشتیبانی هوایی روسیه و عملیات زمینی نیروهای متحد ایران بود، نشان‌دهنده توانایی سلیمانی در مدیریت ائتلاف‌های نظامی پیچیده بود.

مبارزه با داعش

سردار سلیمانی در مبارزه با داعش در سوریه نقش کلیدی داشت. او با سازماندهی نیروهای حشدالشعبی عراق و لشکر فاطمیون، جبهه‌های شرقی سوریه، به‌ویژه مناطق نزدیک به مرز عراق مانند دیرالزور و البوکمال، را هدف قرار داد. در نوامبر ۲۰۱۷، سلیمانی در نامه‌ای به رهبر انقلاب اسلامى ، پایان سیطره داعش در سوریه را اعلام کرد. این اعلام پس از آزادسازی شهر البوکمال، آخرین پایگاه مهم داعش در شرق سوریه، صورت گرفت. سردار سلیمانی شخصاً در این عملیات حضور داشت و تصاویر منتشرشده از او در کنار نیروهایش، او را در حال هدایت عملیات در خط مقدم نشان می‌داد.