پلیس پیش‌بین… گامی به‌سوی امنیت پیش‌دستانه و آینده‌ای باثبات‌تر
تیم دکتر سعد معن
واحد اطلاع‌رسانی امنیتی – فرماندهی عملیات مشترک بغداد
در جهانی که جرم در آن به اشکال گوناگون و پیچیده، متناسب با پیشرفت ابزارهای فناوری، پدیدار می‌شود، بر ما – به‌عنوان مسئولان حوزه امنیت – لازم است که از مرحله‌ی مقابله با جرم پس از وقوع آن، به مرحله‌ی پیش‌بینی جرم پیش از وقوع و مطالعه‌ی علل و انگیزه‌های رفتار مجرمانه گذر کنیم.
در اینجا مفهوم «پلیس پیش‌بین» برجسته می‌شود؛ مفهومی که در صورت تحقق عینی آن، تحولی کیفی در عملکرد نهادهای امنیتی ما پدید می‌آورد، همان‌گونه که پیش‌تر نیز با همکاری نهادی و هماهنگ، توانستیم واحدهای پلیس اجتماعی را ایجاد کنیم، با شایعات مقابله نماییم، و از روش‌های پیش‌بینی و تحلیل راهبردی برای تقویت عملکرد نیروهای امنیتی خود بهره بگیریم.
پلیس پیش‌بین بر حدس و گمان استوار نیست، بلکه بر تحلیل علمی داده‌ها تکیه دارد و از علوم اجتماعی و جغرافیای جنایی برای درک الگوهای جرم و شناسایی مناطق محتمل وقوع جرم پیش از وقوع آن بهره می‌گیرد. این مفهوم، که در شماری از کشورهای پیشرفته به‌کار گرفته شده است، به دستگاه‌های امنیتی توانایی داده تا منابع و تلاش‌های خود را بر نقاط بحرانی متمرکز سازند، زمان واکنش را کاهش دهند و نرخ جرایم را به‌طور ملموسی پایین آورند.
در عراق، با توجه به چالش‌های امنیتی پیچیده‌ای که با آن روبه‌رو هستیم، اجرای این مفهوم اهمیتی دوچندان دارد. محیط اجتماعی و جغرافیایی متنوع عراق، نمونه‌ای ایده‌آل برای به‌کارگیری روش‌های پیش‌بینی امنیتی است. از رهگذر ترکیب داده‌های امنیتی تاریخی با شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی، می‌توان نقشه‌های جنایی تعاملی ترسیم کرد که امکان شناسایی الگوهای جرم پیش از شکل‌گیری را فراهم می‌کند؛ چه در مورد جرایم سنتی، چه تهدیدهای امنیتی نوظهور.
آنچه از همه مهم‌تر است، این است که پلیس پیش‌بین جایگزین عنصر انسانی نمی‌شود، بلکه توانایی او را تقویت می‌کند. این روش به مأمور امنیتی دیدی گسترده‌تر و قدرت تصمیم‌گیری دقیق‌تر می‌بخشد، و به‌واسطه‌ی آن، آرامش اجتماعی و اعتماد میان شهروند و نهاد امنیتی تقویت می‌شود. هرچه واکنش ما سریع‌تر و دقیق‌تر باشد، شهروند احساس می‌کند که امنیت، پیشاپیش او حضور دارد نه پس از او.
اجرای این رویکرد در عراق نیازمند تداوم توسعه‌ی زیرساخت فناوری امنیتی، ارتقای سطح آموزش نیروها در تحلیل داده‌ها، و گسترش همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهش‌های اجتماعی است. امنیت امروز دیگر تنها به معنای نگهبانی میدانی نیست، بلکه دانشی است مبتنی بر تحلیل و برنامه‌ریزی راهبردی، که بیش از نیروی فیزیکی بر دانش و داده تکیه دارد.
به‌کارگیری پلیس پیش‌بین در عراق، نه یک تجمّل علمی، بلکه ضرورتی ملی برای تحکیم ثبات داخلی و پاسداری از دستاوردهای امنیتی است که با خون و فداکاری قهرمانان‌مان حاصل شده است.
این گامی است به‌سوی عراقی امن‌تر، آگاه‌تر، و آماده‌تر برای آینده‌ای که در آن، جُرم با عقل مهار می‌شود، نه تنها با قدرت.
