یک دستورکار جهانی برای سالهای ۲۰۲۵–۲۰۲۸: ارتقاء، ارائه و حفاظت از سلامت «قسمت اول»
چهار سال آینده — از ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ — یک فرصت منحصربهفرد است برای احیای دوبارهی اقدامات به منظور بازگرداندن مسیر اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت تا سال ۲۰۳۰، در حالی که باید سیستمهای سلامت و مراقبت را برای دوران پس از ۲۰۳۰ و روندهای بلندمدت و شوکهای شدید که در بخش اول شرح داده شد، مقاوم و آیندهنگر کرد.
این هدف نیازمند تمرکز ویژه و چشمگیر بر بهبود اساسی برابری در پوشش خدمات سلامت و مراقبت و افزایش تابآوری سیستمهای سلامت است.
ضروری است که میان بخشهای مختلف همکاری شود تا ضمن دستیابی به منافع مشترک، ریشههای اصلی بیماریها و نابرابریهای سلامت مورد توجه قرار گیرد و موانع کلیدی برابری مانند نابرابری جنسیتی و تبعیض برطرف شوند.
دستیابی به این هدف در محیط بسیار چالشبرانگیز کنونی، نیازمند هماهنگی بیسابقه میان بازیگران حوزه سلامت، توسعه و امور انساندوستانه در سطوح ملی، منطقهای و جهانی است — با چشمانداز، اولویتها و برنامهی مشترک، چارچوب سنجش واحد و تعهد به اقدام جمعی مبتنی بر کشورها در حمایت از اهداف و رهبری ملی.
برای تسهیل همراستایی در دستور کار جهانی سلامت برای سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ در حمایت از اولویتها و تأثیرگذاریهای ملی، برنامه چهاردهم عمومی کار توسط سازمان جهانی بهداشت از طریق فرآیندی گسترده و فراگیر از مشورتها و طبق هدایت و رهبری ۱۹۴ کشور عضو تهیه شده است.
این فرآیند منجر به توافق گستردهای بر سر هدف کلی، اهداف راهبردی و نتایج مشترک GPW 14 شد — عناصری که نتایج سطح بالای اقدامات مشترک را طی دورهی چهارسالهی ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ تشکیل میدهند و نقش و مشارکتهای WHO را تثبیت میکنند (نگاه کنید به شکل ۱ در پایین).
در نتیجه، این عناصر اصلی در مشاوره نزدیک با کشورهای عضو و با بهرهگیری از دیدگاهها و توصیههای ارزشمند نهادها و برنامههای اجرایی، صندوقها، سازمانهای جامعه مدنی و محلی، گروههای جوانان و سالمندان، سازمانهای افراد دارای معلولیت، نهادهای غیردولتی و بشردوستانه، مراکز همکار WHO، اهداکنندگان، بنیادهای خیریه و انجمنهای بخش خصوصی تدوین شدند.
دامنه گستردهی هدف کلی، اهداف راهبردی و نتایج مشترک GPW 14 بازتابدهندهی بلندپروازی اهداف توسعه پایدار و همچنین پیچیدگی بهبود سلامت و رفاه انسانی در بسترهای محلی و جهانی در حال تحول است.
هدف مشترک، اهداف راهبردی و نتایج برای اقدام جمعی در سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸.
هدف کلی برای GPW 14 این است که سلامت و رفاه را برای همه مردم، در همهجا، ترویج، تأمین و محافظت کند.
درون این هدف، اصول برابری در پوشش خدمات بهداشتی و مقاومتپذیری نظامهای سلامت نهفته است؛ اصولی که هر دو برای تسریع و تداوم پیشرفت در اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت و نیز برای آیندهنگری و آمادگی نظامهای سلامت و مراقبت در برابر چالشهای آینده اساسی هستند.
این هدف بر لزوم یک تغییر بنیادین در رویکرد تأکید دارد؛ تغییری که محور آن پیشگیری است و بر پیوستگی خدمات و مداخلات در سراسر چرخهی زندگی انسان تمرکز دارد — از پیشگیری و ارتقای سلامت گرفته تا محافظت و ارائه خدمات ضروری بهداشت عمومی و سپس درمان، توانبخشی و مراقبت تسکینی.
این هدف همچنین ماهیت بینبخشی جنسیت به عنوان یکی از عوامل تعیینکننده سلامت را به رسمیت میشناسد و نیازمند رفع موانع دستیابی به برابری جنسیتی، عدالت و حق سلامت برای همه است.
در این هدف، ظرفیت تحولآفرین رویکرد مراقبتهای بهداشتی اولیه برای تقویت ظرفیتهای اساسی نظامهای سلامت بهعنوان پایهای برای همه جنبههای GPW 14 بازتاب یافته است.
همچنین این هدف نشاندهندهی تلاش برای تقویت توانمندی کشورها جهت دستیابی به نتایج قابل اندازهگیری و نقش کلیدی بخشهای غیربهداشتی در ایجاد سلامت و رفاه است؛ بهویژه در پرداختن به عوامل تعیینکننده سلامت، ریشههای بیماری و نابرابریهای بهداشتی.
دستیابی به این هدف جامع، مستلزم آن است که سازمان جهانی بهداشت بهطور کامل نقشهای کاتالیزوری، هماهنگکننده و تسهیلکننده خود در عرصه سلامت جهانی را ایفا کند.
شش هدف راهبردی، زیربنای هدف کلی در GPW 14 را تشکیل میدهند.
این اهداف، حوزههای اولویتدار برای اقدام جمعی را مشخص میکنند تا سلامت و رفاه در سطوح ملی، منطقهای و جهانی ارتقا یابد.
این اهداف، بازتابدهندهی تهدیدهای نوظهور عمده برای سلامت، کار حیاتی مرتبط با سلامت و اهداف توسعه پایدار18 ، اولویتهای کشورهای عضو و زمینههای تمرکز ذینفعان هستند.
در حالی که تمام اهداف راهبردی در خدمت هدف کلی GPW 14 قرار دارند، هر یک از آنها با یکی از جنبههای خاص آن هدف — یعنی ترویج19، تأمین 20 یا محافظت21 — تطبیق داده شدهاند تا:
- چارچوبی سازمانیافته ایجاد شود،
- ارتباط و تداوم میان هدف GPW 14 و GPW 13 و همچنین اهداف سهمیلیاردی مشخص گردد،
- و سنجش تأثیرات تسهیل شود.
بر این اساس:
برای ترویج سلامت:
الف. پاسخگویی به تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از تهدیدهای فزاینده سلامت در قرن بیستویکم؛
ب. پرداختن به تعیینکنندههای سلامت و ریشههای بیماریها از طریق گنجاندن آنها در سیاستهای کلیدی میانبخشی.
برای تأمین سلامت :
الف. پیشبرد رویکرد مراقبتهای بهداشتی اولیه و تقویت ظرفیتهای اساسی نظام سلامت برای دستیابی به پوشش همگانی سلامت.
ب) بهسرعت خطرات را شناسایی کرده و پاسخی مؤثر و پایدار به همه وضعیتهای اضطراری سلامت ارائه دهد.
18 SDGs
19 Promote
20 Provide
21 Protect
