بخش چهارم: سلیمانی و مرجعیت – پیوند ویژه با نجف و قم و تهران «قسمت هفتم»
واحد سیاسی:
مواجهه با فتنه‌گرانِ مزدور
با آن‌که شهید سلیمانی اهل مماشات با دشمن نبود، اما در مدیریت داخلی عراق، همواره روش اقناع، اصلاح و مهار نرم را بر درگیری مستقیم ترجیح می‌داد. با این حال، در برابر آن دسته از گروه‌هایی که:
- تحت هدایت مستقیم سیا و موساد عمل می‌کردند،
- پروژه تجزیه جنوب یا تحریک علیه مرجعیت را دنبال می‌کردند،
- یا خواستار انحلال الحشد بودند،
با قدرت ایستاد و از ابزارهای اطلاعاتی و سیاسی برای خنثی‌سازی طرح‌هایشان بهره گرفت. او معتقد بود که امنیت عراق، مستقیماً امنیت ایران و کل محور مقاومت را رقم می‌زند.
نقش شهید سلیمانی در استعفای عبدالمهدی
در نهایت، آیت‌الله العظمی سیستانی در خطبه‌های نماز جمعه از طریق نماینده اش به‌طور مستقیم به کناره‌گیری عادل عبدالمهدی اشاره‌ای نکردند، اما عادل عبدالمهدی این خطبه‌ها را به‌گونه‌ای تفسیر کرد که گویی دعوتی به استعفا است و شتابان اقدام به کناره‌گیری کرد. حاج قاسم نه‌تنها مانعی در این مسیر ایجاد نکرد، بلکه با مدیریت هوشمندانه، انتقال قدرت را با کم‌ترین تنش و با حفظ انسجام جبهه مقاومت در عراق هدایت کرد. برخلاف تصور غربی‌ها، او به تداوم حضور فرد خاصی اصرار نداشت، بلکه دغدغه‌اش حفظ استقلال عراق و جلوگیری از بازگشت نفوذ سفارت آمریکا بود.
سلیمانی، فرمانده‌ای که سرباز مرجعیت بود
اگر بخواهیم جایگاه حاج قاسم سلیمانی را در فتنه‌های داخلی عراق ترسیم کنیم، باید بگوییم که او:
- نه‌فقط یک فرمانده نظامی،
- بلکه یک دیپلمات در لباس خاکی،
- یک سرباز فروتن در برابر مرجعیت،
- و یک ناجی عراق از لبه پرتگاه آشوب بود.
او نشان داد که بدون برخورد کور، بدون شعارهای توخالی، و با تکیه بر عقلانیت دینی و فهم اجتماعی، می‌توان پروژه‌های پیچیده دشمن را درهم شکست. نقش بی‌بدیل او در آرام‌سازی فتنه ۲۰۱۹ عراق، هم‌چنان در حافظه نخبگان و مردم باقی است و تاریخ آینده، از او به‌عنوان یکی از معماران امنیت عراق یاد خواهد کرد.
- روایاتی از سلوک او با علمای دین
سلوک حاج قاسم سلیمانی با علمای دین، جلوه‌ای از شخصیت چندوجهی او را نشان می‌دهد که در آن، ایمان عمیق، تواضع و التزام عملی به ارزش‌های دینی به شکلی هماهنگ درهم‌تنیده بود. این سلوک نه تنها در منابع ایرانی و عربی، بلکه در روایت‌های منابع خارجی نیز به‌عنوان یکی از ویژگی‌های بارز او مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه، با استناد به منابع مختلف و با تکیه بر شواهد و روایات، به تفصیل به این موضوع پرداخته می‌شود.
احترام عمیق به جایگاه مرجعیت
حاج قاسم سلیمانی به جایگاه مراجع تقلید به‌عنوان نگهبانان دین و هدایتگران جامعه ایمانی عمیقاً باور داشت. او بارها در سخنانش تأکید کرده بود که مراجع، محور وحدت امت اسلامی و ستون‌های حفظ ارزش‌های دینی هستند. به گزارش پایگاه خبری حوزه (hawzahnews.com)، در یکی از دیدارهایش با آیت‌الله العظمی سیستانی در نجف اشرف، حاج قاسم با تواضع خاصی وارد منزل ایشان شد و درحالی‌که به‌عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران مسئولیت‌های سنگینی بر دوش داشت، خود را در جایگاه یک سرباز معرفی کرد.
او در این دیدار، گزارشی دقیق از وضعیت جبهه‌های مقاومت ارائه داد و بر اهمیت فتاوای مراجع در هدایت عملیات‌های نظامی تأکید کرد. آیت‌الله سیستانی نیز، طبق نقل قول‌های منابع نزدیک به دفتر ایشان، از دقت و تعهد حاج قاسم به حفظ جان غیرنظامیان و رعایت اصول شرعی در میدان جنگ تقدیر کرده بودند.
منابع عربی، مانند پایگاه خبری العهد (alahednews.com.lb)، نیز به دیدارهای مکرر حاج قاسم با مراجع نجف، از جمله آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله محمدسعید حکیم، اشاره کرده‌اند. در یکی از این دیدارها که در سال ۲۰۱۵ و در جریان عملیات آزادسازی موصل رخ داد، حاج قاسم با تأکید بر فتوای جهاد کفایی آیت‌الله سیستانی، از نقش این فتوا در بسیج مردمی علیه داعش سخن گفت و اظهار داشت: «بدون هدایت مراجع، مقاومت به این شکل منسجم و مؤثر شکل نمی‌گرفت.» این اظهارات نشان‌دهنده درک عمیق او از پیوند میان مرجعیت شیعه و مقاومت مردمی بود.
تواضع در برابر علما و طلاب
یکی از ویژگی‌های برجسته حاج قاسم، تواضع او در برابر علما و حتی طلاب جوان بود. به نقل از کتاب «سلیمانی عزیز» (تألیف علی شیرازی، انتشارات خط مقدم)، در یکی از سفرهایش به قم، حاج قاسم در حین دیدار با آیت‌الله وحید خراسانی، با احترام تمام به سخنان ایشان گوش داد و حتی زمانی که آیت‌الله خراسانی از او خواستند تا درباره جبهه‌های مقاومت توضیح دهد، با لحنی فروتنانه گفت: «من فقط وظیفه‌ام را انجام می‌دهم، دعای شما علما پشتوانه ماست.»
این تواضع تنها به مراجع محدود نبود. در روایتی از یک طلبه جوان در حرم حضرت معصومه (س)، نقل شده است که حاج قاسم با دیدن گروهی از طلاب، به احترام آن‌ها ایستاد و با هر یک به گرمی دست داد و گفت: «شما آینده‌سازان دین هستید، دعایتان را از ما دریغ نکنید.» این رفتار در منابع متعدد، از جمله مصاحبه‌های منتشرشده در خبرگزاری تسنیم، به‌عنوان نمونه‌ای از ادب و احترام او به قشر روحانی ثبت شده است.
منابع خارجی نیز به این ویژگی اشاره کرده‌اند. به گزارش شبکه المیادین (almayadeen.net)، در یکی از دیدارهای حاج قاسم با علمای کربلا، او در پاسخ به تعریف یکی از علما که او را «سردار اسلام» خطاب کرد، گفت: «من سرباز کوچک اسلامم و افتخارم این است که در خدمت علما و مکتب اهل بیت (ع) باشم.» این نگاه متواضعانه، حتی در اوج شهرت و موفقیت‌های نظامی‌اش، او را از خودبزرگ‌بینی دور نگه داشت.
